Feejee Mermaid neydi?

1840’lı yılların başlarında rengarenk bir koleksiyona ev sahipliği yapan New York’taki Amerikan Müzesi’nde ilginç bir olay gerçekleşti. İnsanlar toplanıp Feejee deniz kızını görmek için adeta birbiriyle yarışıyordu. Deniz kızı efsanesi yüzyıllar boyunca insanları büyüleşmişti. Yakın tarihimizde Kristof Kolomb dahi Yeni Dünya’yı keşfederken Hispaniola yakınlarında yüzen deniz kızları gördüğünü iddia etmişti. Deniz kızı efsanesi, 19. yüzyılın başlarında Japon denizciler tarafından ele geçirildiği bildirilen yarı insansı yarı balık 3 metre uzunluğunda mumyalanmış bir yaratığın ortaya çıkmasıyla sansasyonel bir dönüş yaptı. Bu ilginç yaratık Hollandalı tüccarlar tarafından hemen Avrupa’ya götürüldü. 1822 yılında Amerikalı denizci Samuel Edes tarafından 6.000 dolarak satın alındı ve 1842 yılında P.T. Barnum satın alana kadar sürekli el değiştirdi. 19. yüzyılda Güney Pasifik balıkçıları, ülkelerini ziyaret eden denizcileri etkilemek için balık kuyrukları ve maymun gövdelerini bir araya getiriyordu. Meraklı Avrupalı koleksiyoncular ise bu tür yaratıkların gerçek olabileceğine inanmak istiyordu.

Küresel keşif çağında her gün yeni bir balık türü tanımlanmaktaydı. Bu hayvanlar alışılmadık özelliklere sahipti. Avrupalı insanlar, denizde keşfedilen garip yaratıklar gerçekse deniz kızlarının da gerçek olabileceğine inandılar. 19. yüzyılda Avrupa ve Amerika halkı Charles Darwin’in evrim teorisiyle ilgilenmekteydi. Kamuoyu uzun bir süre insan-hayvan ayrımı ve insanlığın evrimi gibi varoluşsal sorunlarla meşguldü. Haliyle ortam; yarı balık yarı insan hikayesine inanmak için oldukça müsaitti. Bu sırada sakallı kadınlardan korkutucu kurt adamlara kadar çeşitli “eğlence” unsurlarının bulunduğu Barnum müzesi çok popülerdi. Müzeye Feejee deniz kızı getirildikten sonra müzeye olan hayranlık biraz daha arttı. Barnum, küçük el ilanları dağıtarak deniz kızına olan ilgiyi devamlı canlı tutuyordu. Ancak Barnum Müzesi’ndeki sergiden sonra bu garip yaratık bir anda ortadan kayboldu. Bugün, dünyanın en ilginç kriptozoolojik eseri keşfedilmeyi bekliyor. Henüz kimse nerede olduğunu bilmiyor